Kremlin’in Suriye’den askerlerini çekme kararını duyurmasının ardından bugün ilk hava grubu Rusya’ya dönmek üzere ayrıldı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye’den ayrılma emrinin en büyük yankısı ABD’de oldu. ABD Başkanı Barack Obama Putin ile bu kararı görüştü. Obama’nın muhalifi, Rusya karşıtı Senato Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Senatör John McCain ise, “Bu muhtemelen Suriye’deki savaşın uzamasına, IŞİD’in daha da güçlenmesine ve sığınmacıların daha da artmasına neden olacaktır” açıklaması yaptı.
Kremlin’den dün flaş bir açıklama gelmiş ve Rusya lideri Putin’in Suriye’deki askeri gücün bir kısmının çekilmesi talimatı verdiği duyurulmuştu. Bu gelişmenin ardından Putin ile ABD Başkanı Obama telefonla görüştü. Görüşmenin gündemi Rus askeri gücünün Suriye’den çekilmesi ve ateşkesti.
Görüşmeye ilişkin Kremlin’den yapılan yazılı açıklamada, Putin’in, Suriye’deki Rus ordusuna verilen görevin yerine getirilmesinin ardından, ordunun büyük bölümünün geri çekilmesi yönünde aldıkları karar konusunda Obama’ya bilgi verdiği kaydedildi. Putin’in, alınan kararın, Suriye’deki çatışan taraflar arasında siyasi görüşmelerin başlaması için olumlu sinyal olduğunu vurguladığı belirtildi.
Görüşmede, Suriye’de ateşkesin korunması, kuşatma altındaki bölgelere insani yardımın ulaştırılması ve terörist gruplarla etkin mücadelenin yapılması için ABD ve Rusya arasında, askeri alan da dahil yakın koordinasyonun devam etmesinin önemli olduğu vurgulandı.
Daha sonra Beyaz Saray’dan da görüşmeye ilişkin açıklama geldi ve aynı konular teyit edildi. Beyaz Saray’ın açıklamasında, “İki lider, Putin’in Rus güçlerinin Suriye’den kısmi çekilmesine dair açıklamasını ve krize çözüm bulmak üzere siyasi müzakerelerin ilerletilmesi amacını taşıyan çatışmaların durdurulması anlaşmasının tam olarak uygulanması için gerekli gelecek adımları görüştü” ifadesi kullanıldı.
Obama’nın anlaşmadan bu yana şiddetin azalmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdiği belirtilen açıklamada, “Ancak Obama, Suriye rejiminin devam eden saldırgan eylemlerinin hem çatışmaların durdurulması anlaşmasını hem de BM önderliğindeki süreci baltalama tehlikesini vurguladı” değerlendirmesi yer aldı.
Açıklamada, Suriye’nin özellikle Deraya bölgesine insani yardımların ulaştırılmasının rejim tarafından engellenmemesi gerektiğini bildiren Obama’nın, Suriye krizine çözüm için siyasi geçiş sürecinin önemine işaret ettiği kaydedildi.
Beyaz Saray açıklamasında Kremlin’inkinden farklı olarak iki liderin görüşmede, Ukrayna konusunu da ele aldığı ve Obama’nın ülkenin doğusundaki ateşkese uyulmasını, AGİT gözlemcilerininayrılıkçıların kontrolündeki bölgelere girişine imkan sağlanmasını istediği aktarıldı.
Cumhuriyetçi senatörden açıklama
Rusya’nın askeri gücünün bir kısmını Suriye’den çekeceğini açıklaması, ABD Senatosu’nda da gündemdi. Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Senatör John McCain, Rusya’nın Suriye’den çekilme emrini eleştirdi. Obama yönetiminin muhaliflerinden biri olan Cumhuriyetçi Parti Arizona Senatörü McCain, Rusya’nın kararına ilişkin yazılı açıklama yaptı. “Rusya’nın bazı askeri güçlerini Suriye’den çekeceğini açıklaması, Putin’in katil Esad rejiminin ayakta kalabilmesini sağlamak amacıyla yeterli sayıda muhalifi bombalayarak öldürdüğünü düşündüğünü gösteriyor” diyen McCain, Obama yönetimini de eleştirdiği açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Suriye’de Esad rejimi 4 yıldır yaklaşık yarım milyon insanı öldürürken, yönetim (Obama yönetimi) bunları izlemekle yetindi. Ardından Esad zayıf düşünce, yönetim, Putin’in askeri müdahalesini ve Esad’ın zalim rejimini korumasını da izledi. Yönetim, Rusya’nın kendisini bataklığa saplayacağını söyleyerek kayıtsızlığını ve eylemsizliğini mazur gösterdi. Yönetim, Suriye’de herhangi bir siyasi çözümün açıkça bir askeri boyutunun bulunduğu gerçeğiyle yüzleşmektense ‘krize askeri çözüm bulunmuyor’ sözüyle kendisini avuttu.”
“Rusya çekilirse savaş uzar, IŞİD güçlenir”
Rusya ve diğer rejim destekçilerinin Suriye’de sahada dengeleri değiştirdiğini belirten McCain, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Ne yazık ki Rusya ve maşaları Suriye’de bunu gösterdi. Onlar sahadaki askeri dengeleri değiştirdiler ve çıkarlarına daha uygun siyasi bir çözüm için şartları yarattılar. Bu muhtemelen Suriye’deki savaşın uzamasına, IŞİD’in daha da güçlenmesine ve sığınmacıların daha da artmasına neden olacaktır. Rusya’nın kaynaklarını ve dikkatini başka yerlere çevirmesiyle de korkarım ki Ukrayna’ya kanlı bir bahar daha geliyor.”
Suriye’de savaş suçları mahkemesi kurulması
Öte yandan ABD Temsilciler Meclisi’nde Suriye’de başta Esad rejimi olmak üzere çatışmaların diğer taraflarınca işlenen suçları kınayan ve bunlar için savaş suçları mahkemesi kurulması talebini içeren karar tasarısı kabul edildi.
Dış İlişkiler Komitesinde mart ayı başında ele alınan tasarı bugün geç saatlerde Temsilciler Meclisi genel kurulunda görüşüldü. Cumhuriyetçi Parti’nin New Jersey milletvekili Christopher Smith tarafından hazırlanan H.Con.Res.121 sayılı karar tasarısı, genel kurulda 3’e karşı 392 oyla kabul edildi. Tasarı, özellikle Esad rejimi başta olmak üzere rejimin müttefikleri ve çatışmanın diğer taraflarınca işlenen suçlar için bir savaş suçları mahkemesi kurulması talebini kapsıyor. Tasarıda, bu suçların “savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suçlarla” aynı olduğu belirtilerek, uluslararası yasaların ihlalini oluşturduğu ve Temsilciler Meclisi’nin bunları şiddetle kınadığı ifade ediliyor. Suriye’de rejim ve müttefiklerinin sivillere yönelik ayrım gözetmeyen saldırılarının son bulması için ABD yönetimi ve ortaklarına gayret sarf etmeleri çağrısında bulunan tasarı, ayrıca Obama yönetiminin ihtiyaç sahiplerine yardımların sürekli ve adil bir biçimde erişmesini güvence altını almasını istiyor. Tasarı, Suriye’de devam eden insan hakları ihlallerinin belgelenmesi çabalarını ve bu suçlara ilişkin gelecekteki davalarda kullanılabilecek delillerin toplanmasına öncelik verilmesi konusunu içeriyor.
Suriye için bir savaş suçları mahkemesinin kurulması talebini de içeren tasarıda, “Tasarı, ABD Başkanı’ndan (Barack Obama), ABD’nin BM Daimi Temsilcisi’ni (Samantha Power) bir Suriye savaş suçları mahkemesi kurulmasını gündeme getirmek ve desteklemek için ABD’nin etkisi ve gücünü kullanmakla görevlendirmesini ister” ifadesine yer veriliyor.
Tasarının metninde söz konusu mahkeme, Suriye’de Esad rejimi dahil diğer taraflarca işlenen suçlarını yargılanmak üzere bölgesel ya da eski Yugoslavya veya Sierra Leone örneklerinde olduğu gibi özellikle bu amaçla kurulacak uluslararası bir mahkeme olarak tanımlanıyor.
Soykırım kararı
Öte yandan, Cumhuriyetçi Parti Nebraska Milletvekili Jeff Fortenberry tarafından hazırlanan ve Ortadoğu’da azınlıklara IŞİD’in yaptığı saldırıların “soykırım” olarak nitelendirilmesini isteyen karar da kabul edildi. H.Con.Res. 75 sayılı karar tasarısına 393 milletvekili lehte oy verirken, hayır oyu veren çıkmadı. Tasarıyla, Hristiyanların yanı sıra Yezidi, Türkmen, Kürt gibi diğer dini ve etnik kökenlilere yönelik IŞİD’in saldırılarının “savaş suçu”, “insanlığa karşı işlenen suç” ve “soykırım” olarak tanımlanması isteniyor.
“Soykırım” karar tasarısının zamanlaması dikkat çekiyor. Çünkü Kongre, söz konusu karar tasarısından bağımsız olarak, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin 17 Mart’a kadar IŞİD’in azınlıklara yönelik eylemlerini “soykırım” olarak nitelendirilip nitelendirilmeyeceğine karar vermesine yönelik kararı bulunuyordu. Obama yönetimi de “soykırım” sözcüğünün kullanımının hukuki hüküm gerektirdiğini ve bu noktaya ulaşılmadığı gerekçesiyle bu kararı mesafeli yaklaşıyordu. Ancak bugün geçen karar tasarısına rağmen Kerry’nin 17 Mart’a kadar bu konudaki bakanlığın kararını kesinleştiremeyeceği belirtiliyor. Temsilciler Meclisi’nin ardından karar tasarılarının Senato genel kurulunda da ele alınması gerekiyor. Herhangi bir bağlayıcılığı bulunmayan karar tasarıları, Kongre’nin hissiyatını yansıtıyor.
http://www.cnnturk.com/dunya/putin-obama-ile-suriyeden-cekilme-kararini-konustu
