Danıştay, 25 dekarın altındaki zeytinlikleri bu kapsamdan çıkararak maden ocağı, termik santral tesisi ile petrol ve doğalgaz aranmasına açan zeytincilik ıslahı yönetmeliğine ‘dur’ dedi
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 4 yıl önce 25 bin dekarın altındaki zeytinlik sahalarda üretime elverişli olmadıkları gerekçesiyle yönetmelik değişikliği yaparak tesis yatırımlarının önünü açtı. Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe giren, 25 bin dekarın altındaki zeytinliklerin tanımını değiştirerek madencilik, petrol, doğalgaz araması, elektrik üretimi için termik santral tesisleri kurulmasının önünü açan yönetmeliğin 4. ve 23. maddelerine karşı Türkiye’nin birçok yöresinde hukuki mücadele verildi. Zeytin üreticileri ve çevrecilerin açtığı davalarda yönetmeliğin yürütmesi durduruldu. Davaların görüldüğü Danıştay 8. Dairesi, 4 yıllık hukuki süreçte yurttaşların mücadeleleri ile Danıştay İdari Davalar Genel Kurulu’nun da kararı doğrultusunda bakanlığın yönetmeliğini iptal etti.
OYBİRLİĞİYLE ‘SAKINCALI’ DENDİ
Yönetmeliğin iptali kararı ekolojik üretimiyle bilinen Kuşadası’nın Kirazlı Köyü Muhtarlığı, Kirazlı Köyü Ekolojik Yaşam Derneği ve yüzlerce yurttaşın açtığı davada alındı. Danıştay 8. Dairesi, yönetmeliğin yürütmeyi durdurma talebini reddetti. Yurttaşlar bu kez Danıştay İdari Davalar Genel Kurulu’na temyiz başvurusu yaparak yürütmeyi durdurma kararı çıkartmayı başardı. Genel kurul kararının ardından konuyu yeniden değerlendiren Danıştay 8. Dairesi, söz konusu düzenlemeleri iptal etti. Oybirliğiyle alınan kararda, Zeytincilik Kanunu’yla getirilen korumaların yönetmelikle değiştirilmesindeki sakıncalara dikkat çekildi.
ÇOK ÖNEMLİ BİR KARAR
Davanın avukatlarından Şehrazat Mercan, kararı şöyle değerlendirdi: “Ülkemizde hemen her yer madencilik, enerji için talan ediliyor. Son olarak zeytinliklere de göz dikilmişti. Danıştay, zeytinliklerin korunması yönünde çok önemli bir karar aldı. İptal edilen yönetmeliğin ardından Yırca’daki santral ile bir çok rüzgar ve hidroelektrik santral projesi de etkilenecek. Zeytin olan her yerde öncelik zeytinlik olarak kalacak. Zeytin, tarım önemli gelir kaynağı. Bunun iyi değerlendirilmesi gerekiyor. Yönetmelik, 25 dekardan küçük alanları zeytinlik olarak görmüyordu. Ege’de büyük zeytinlik bulmak zor. Birçok kişinin 3-4 dönümlük zeytinlikleri var. Böyle olunca zeytinlikler sahipsiz kalmıştı. Doğrudan büyük projelerin önünü açmak için çıkartılmış bir yönetmelikti. Bu kararla zeytinlikler kurtuldu. Bundan sonra RES, HES, termik santral, toz duman çıkaran çimento fabrikaları ve taş ocakları kurulurken yer seçimine dikkat etmeleri gerekecek. Masa başında ve usülen ÇED toplantısı yaparak ruhsat verilemeyecek. Artık mahkeme kararlarını bertaraf etmek için yeni işlemler yapmaktan vazgeçsinler.”
Hukuki süreçte ne oldu?
Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu, zeytinliklerin yatırımlara açılmasına olanak sağlayan Zeytincilik Islahı Yönetmeliği’nin yürütmesinin durdurulması itirazını reddeden Danıştay 8. Dairesi kararını kaldırarak, zeytinliklerin katliamına yol açacağı iddia edilen yönetmeliğin yürütmesi durdurmuştu. Genel Kurul, oyçokluğuyla verdiği kararla zeytincileri haklı bulurken, 3773 sayılı kanuna göre zeytinlik sahalarda ve bu sahalar 3 kilometre yakınlıktaki mesafede zeytinyağı fabrikası ve küçük ölçekte sanayi işletmeleri dışında kimyevi atık bırakan toz ve duman çıkaran bir tesisin yapılması mümkün olmadığına dikkati çekmişti.
Emre DÖKER / Gazete Dokuz Eylül
