TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (BİLGEM) ve Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) iş birliğiyle antikanser ilaçlarının hasta üzerindeki etkisini anında ölçebilen elektrokimyasal biyosensör (MiSens) cihazı üretildi. Cihaz, otomatik ve elektrokimyasal olması açısından dünyada bir ilk olma özelliği taşıyor.
Günümüzde ilaçların tedavi edici etkilerini kısa sürede belirleyebilen yöntemlere duyulan ihtiyaç dolayısıyla ön tarama testlerini yapmak düşüncesiyle TÜBİTAK BİLGEM ve GTÜ tarafından ilk defa gerçek zamanlı elektrokimyasal ölçüm yapabilen otomatize edilmiş biyosensör cihazı tasarlandı.
Cihaz ile DNA yıkımının derecesi kısa sürede ölçülerek, potansiyel antikanser ilaç olarak kullanabilme özelliği belirlenebilecek ve yeni bir tarama metodu kullanarak ön biyolojik aktivite arama testleri yapılabilecek.
Üretilen cihaz, GTÜ Kimsayal Analiz – Biyolojik Etkinlik Test Laboratuvarı’nda başta kanser ilaçlarının DNA üzerindeki etkileri olmak üzere birçok tıbbi analizde kullanılabilecek.
– “Cihaz, akademik çalışmanın ürüne dönüşmesinin başarı öyküsüdür”
Cihazın GTÜ’de düzenlenen teslim töreninde konuşan Rektör Prof. Dr. Haluk Görgün, üretilen cihazın Türkiye için bir araştırmanın, bir akademik çalışmanın ürüne dönüşmesinin başarı öyküsü olduğunu söyledi.
Prof. Görgün, biyonsesörün, kimya bölümü öğretim üyeleri ve BİLGEM’deki araştırmacıların dünyanın en önemli problemlerinden biri olan kanser hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçların geliştirilmesinin maliyetinin ve kullanılan ilaçların hasarının azaltılmasına yönelik geliştirilmiş bir cihaz olduğunu belirtti.
Görgün ayrıca, “Geliştirilen biyosensör, kanser tedavisinde kullanılan ilaçların insan vücudundaki DNA’ya hasar verebilecek özelliklerini belirleyebilecek bir cihazdır.” dedi.
TÜBİTAK BİLGEM Başkanı Prof. Dr. Hacı Ali Mantar ise TÜBİTAK BİLGEM ve GTÜ iş birliğiyle gerçekleştirilen bu çalışma kapsamında, gerçek zamanlı elektrokimyasal ölçüm yapan bir cihaz geliştirdiklerini belirtti.
Bu çalışmanın, akademik iş birliği kapsamında somut bir çıktı ve etki değeri yüksek olması açısından önemli olduğunu vurgulayan Prof. Mantar, “İnşallah bundan sonraki çalışmalar da somut çıktılarla sonuçlanır. Bunun benzerlerinin çıkmaması için hiçbir engelimiz yok.” ifadesini kullandı.
Konuşmaların ardından elektrokimyasal biyosensör (MiSens) cihazı, Prof. Mantar tarafından GTÜ Rektörü Prof. Görgün’e teslim edildi.
-“Cihaz, milli ve yerli olarak üretildi”
TÜBİTAK BİLGEM Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE) Hesaplamalı Biyoloji ve Güvenlik Uygulamaları Birim Sorumlusu ve Elektrokimyasal Biyosensör Projesi Birim Yöneticisi Dr. Yıldız Uludağ, AA muhabirine yaptığı açıklamada, projenin endüstriyel tasarımcı, elektronik, makine, kimya ve yazılım mühendisleri, molekülel biyoloji ve genetik uzmanına kadar geniş yelpazede bir ekip tarafından tasarlanıp üretildiğini söyledi.
Biyosensör (MiSens) cihazının elektrokimyasal ölçüm yapan, dünyada ilk defa tamamen otomatik olarak çalışan ve en küçük boyuttaki cihaz olduğunu belirten Uludağ, şöyle devam etti:
“Cihaz çok farklı amaçlarda da kullanılabilir. Ar-Ge faaliyetleri, sağlıkta tıbbi tanı ve hastalık işaretlerinin tesbiti için. Mesela kan içerisinde kanser biyo-işaretleri var mı yok mu analizi veya gıda analizlerini bu cihazla yapmak mümkün. Bu cihazın Ar-Ge’de kullanılmasında Gebze Teknik Üniversitesi ile yaptığımız iş birliği yeni ilaç geliştirilebilmesi için bu moleküllerin insan hücresinde bulunan DNA’da hasara yol açıp açmadıkları çok önemli bir kriter. Normalde konvansiyonel yöntemlerle uzun, pahalı süreçlerle yapılan bu işlemleri bizim cihazımız ile hızlı otomatik ve seri bir şekilde yapmak ve böylece çok sayıda molekülü hız bir şekilde taramak mümkün. Bu cihaz tamamen BİLGEM Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE) altyapısı kullanılarak milli ve yerli olarak üretilmiş bir cihaz. Şu anda cihazımız BİLGEM tarafından Ar-Ge amaçlı üretilip, satılmaya hazır. İsteyen BİLGEM’e parasını ödeyip, cihazı kullanabilir.”
tubitak
