AKP ve MHP’nin anayasa değişikliğinde uzlaştığı maddeler arasında yer alan ‘yedek milletvekilliği’ düzenlemesi, AKP’li milletvekilleri arasında huzursuzluk yarattı. Böyle bir düzenlemenin milletvekillerini zor durumda bırakacağını düşünen bazı vekiller, “Büyük sıkıntılar yaşanır. Yedekler asil milletvekillerini mahveder, kendisinin daha iyi olduğunu ispatlamak için kamuoyu oluşturur, her konuda asilleri zorlar” görüşünü dile getiriyor. Milletvekillerinin tamamen ‘saraya’ bağımlı hale geleceğine işaret eden milletvekilleri arasında ‘Yedekler asillerin yerine geçmek için trafik kazaları artar, cinayetler bile işlenir” esprileri yapılıyor. AKP ve MHP’nin anayasa değişikliği çalışmalarında sürpriz bir şekilde yedek milletvekilliği ve seçilme yaşının 18’e düşürülmesine ilişkin düzenlemelerin pakete konulmasına karar verilmesi milletvekilleri arasında kaygı ve şaşkınlık yarattı. AKP kulislerinde, iki düzenlemeyle ilgili şu değerlendirmeler yapılıyor:
Yedek vekillik rahatsızlığı:Getirilmesi düşünülen yeni cumhurbaşkanlığı sisteminde, zaten milletvekillerinin etkisi bugünküne göre az olacak. Bakanların parlamento dışından belirlenmesi nedeniyle milletvekilleri, seçim bölgeleri ve seçmenlerinin sorunlarının çözümü konusunda muhatap bulamayacak. Bugün bile bürokratlara ve bakanlara ulaşmakta güçlük çekiliyor. Yedek milletvekilliğiyle birlikte parlamentodaki milletvekillerin işi daha da zorlaşacak. Asil vekiller, Meclis çalışmalarıyla meşgul olurken yedek milletvekilleri, hem parti teşkilatı ve hem de seçmenle daha yakın temasta olacak. Bu asillerin seçim bölgeleri, teşkilatlar ve belediye başkanlarıyla iletişiminde sıkıntılar yaratacak. Yedekler, her konuda asilleri zorlar, aleyhlerinde kamuoyu oluşturur.
Vekiller ‘Saray’a bağımlı olur: Yeni sistemle birlikte milletvekilleri tamamen ‘Saray’a bağımlı hale gelir. Parti ya da Saray’ın istediği bir düzenlemeye karşı rahatsızlık olması durumunda asil milletvekillerine ‘yedek vekil’ baskısı yapılır. İstenmeyen milletvekillerinin zorla istifalarının alınması, yerine yedeğinin getirilmesi gibi formüller ortaya çık.
‘Cinayet işlenir’ esprileri:Genel seçimlerden sonra asil ve yedek karmaşası yaşanır. Hatta asil vekilin yerine erken yoldan geçmek isteyenler çıkabilir. Trafik kazaları artabilir, cinayetler bile işlenebilir.
18 yaş vekillik için erken: Milletvekili seçilme için 18 yaş, çok erken bir yaş. Henüz askerliğini yapmamış, eğitimini tamamlamamış, hatta ergenlik çağını bile atlatamamış kişilerin milletvekili seçilmesi doğru olmaz. 25 yaşında milletvekili gelenlerle daha büyük yaşlarda gelenler arasındaki fark bile ortada.
Seçimlerin birleştirilmesi kaldırılabilir
AKP ve MHP arasında süren görüşmelerde, anayasanın yerel seçim ile genel seçim arasında 1 yıl kalması durumunda iki seçimin birleştirilmesine ilişkin anayasa hükmünün kaldırılması da gündemde. AKP, daha önce 3 parti arasında kurulan Uzlaşma Komisyonu’nda konuyu gündeme getirmiş, ancak kabul görmemişti. İki parti arasındaki görüşmelerde Milli Güvenlik Kurulu üyeleri arasından Jandarma Genel Komutanı’nın çıkarılması da tartışılmıştı. Sözkonusu düzenlemede daha önce 3 parti uzlaşmıştı.
(Cumhuriyet)
