İspanya’nın Özerk Katalonya Bölgesi’nin bağımsızlık girişimleri Avrupa’yı endişelendirirken, ayrılıkçı seslerin uzun süredir artarak çıkmaya devam ettiği İtalya’da da kısmi özerk bölgeler Lombardiya ve Veneto, daha güçlü özerklik elde edebilmek için Pazar günü referanduma gidiyor.
“Danışma referandumu” özelliği taşıyan halkoylamasının sonucunun yasal bir bağlayıcılığı olmayacak; ancak, hükümetle müzakereler için bölge yönetimlerinin elini güçlendirecek olması bakımından önemli.
Referandum ateşini, sanayileşmiş zengin kuzey bölgelerinin, ülke gelirinin büyük kısmını sağladığını ve güneyin geri kalmış bölgelerini beslediğini, kuzeyin vergilerinin Roma’daki hükümet tarafından israf edildiğini savunan ayrılıkçı partiler yaktı.
Ülke nüfusunun dörtte birini temsil eden “lokomotif” bölgelerden Lombardiya ve Veneto’nun talebi, Katalonya gibi bağımsızlık değil, finansal alanda özerkliklerini genişletmek, eğitim sistemi, endüstri ve göç gibi meselelerde kontrolü büyük oranda Roma’ya bağlı olmadan sağlamak.
Anketler, toplam nüfusları 15 milyon civarında olan bölgelerdeki oylamaların yüksek oranda “evet” ile sonuçlanacağını gösterirken, Roma yönetimi ise bölgelerin referanduma gitmesinin anlamsız olduğunu savunuyor ve zaten doğrudan bir diyalogdan çekinmediklerini söylüyor.
Nitekim İtalya Anayasası, ülkenin bölünmezliği üzerine inşa edilirken, bölgelerin daha fazla otonomi talebiyle hükümetle müzakereler yapmasına izin veriyor.
Bu nedenle, her iki bölgede yapılacak halkoylamasının toplamda 65 milyon euro’ya mal olması tartışmalara da yol açtı.
“Devletin parasını çarçur ediyorlar; bu politik bir maskaralıktır”
Kimi yorumcular, sadece güç gösterisi yapma niyetinde olduğunu öne sürdüğü bölge yöneticilerini, “politik maskaralık” yapmak ve devletin parasını çarçur etmekle itham ederken, halkı oy kullanmamaya davet ediyor.
Öte yandan, oylamaların, bölge halkının daha fazla özerklik talebini ortaya koyması halinde Anayasa’da değişikliğe gidilmesi gerekecek.
Matteo Salvini liderliğindeki aşırı sağcı Kuzey Ligi (Lega Nord) öncülüğünde 22 Ekim’de gerçekleştirilecek referanduma, eski Başbakan Silvio Berlusconi’nin lideri olduğu Haydi İtalya (Forza Italia-FI) başta olmak üzere, merkez sağdaki partiler ile ana muhalefetteki 5 Yıldız Hareketi destek veriyor.
Referandumla ne amaçlanıyor?
Yıllardır, sanayi işletmeleri ve bankalarıyla ülkenin GSYH’sının önemli bölümünü oluşturan İtalya’nın kuzeyinin (Padanya) tamamen bağımsız olmasını savunan Kuzey Ligi, artık daha ılımlı bir tavır sergiliyor; kuzeyin kazandığı paranın büyük bir bölümünün bölgede kalmasını ve buradan yenitilmesini istiiyor.
İtalya’nın ve Avrupa’nın en gelişmiş ve en zengin kentlerinden biri olan Milano’nun baş şehri olduğu Lombardiya, ülke ekonomisine önemli katkı sunuyor. Her yıl İtalya Hazinesi’ne 64 milyar euro vergi ödeyen bölge, İtalya ekonomisinin beşte birini oluşturuyor.
Kuzey Ligi üyesi Lombardiya Bölge Başkanı Roberto Maroni, amaçlarının bu verginin en az yüzde 50’sini bölgede tutmak olduğunu belirtiyor.
“İtalya içinde kalmak istiyoruz”
Maroni, talepleri bakımından farklı olduklarını söylediği Katalonya’nın, Avrupa Birliği’nin (AB) 29’uncu ülkesi olmak istediğini, kendilerinin ise İtalya içinde kalmak istediklerinin altını çiziyor.
Roma yönetimine ödenen vergi miktarını düşürmeyi hedefleyen Maroni, daha fazla özerklik elde etmelerinin, bölgeye olan yatırımların artmasına da yol açacağını savunuyor.
Referandumun sonucuyla birlikte yılbaşından önce hükümetle müzakere sürecini başlatmayı düşünen Maroni, yatırım çekmek için yabancı şirketlerden 2-3 yıl gibi bir süre vergi almama yetkisini elde etmek istiyor.
Maroni, barışçıl bir yol izlediklerini, demokrasi ve anayasa çizgisinde olduklarını vurguluyor.
Öte yandan, Lombardiya ile Katalonya, Brexit’in ardından İngiltere’den çıkan ve AB sınırları içerisinde kendilerine yeni yer ev arayan ilaç firmalarına ev sahipliği yapma konusunda büyük bir rekabet içinde.
10 milyon nüfuslu Lombardiya, 1948’de kabul edilen anayasayla kısmi özerklik verilen 20 bölgeden biri olmuştu.
Veneto’nun talebi ne?
Bir zamanlar dünyanın en güçlü deniz devleti olan Venedik’i de topraklarında barındıran 5 milyon nüfuslu Veneto da, 40 yılı aşkın süredir önce bağımsızlık ve son birkaç yıldır ise daha fazla otonomi talebini dile getiriyor.
Romeo ve Juliet’in yaşadığı Verona, Padova ve Vicenza gibi önemli kentleri de sınırlarında tutan bölge sakinleri, ayrılıkçı partiler ve sivil toplum örgütlerinin öncülüğünde sık sık gösteriler düzenliyor.
Özellikle turizm gelirleri bakımından diğer bölgelere büyük fark atan Veneto’da, yine yasal bağlayıcılığı olmayan bir referandumla 2014 yılında “bağımsızlık” bakımından halkın görüşüne başvurulmuş, dijital ortamda kullanılan oyların yüzde 89’u “evet” yönünde kullanılmıştı.
Veneto bölge yönetimi, her yıl Roma’ya 21 milyar euro vergi ödediklerini belirterek, halkın oraya daha az vergi ödeme talebi olduğunu belirtiyor.
Bölge ekonomisi, ülkenin GSYİH’sinin yüzde 10’una denk geliyor.
Ülkenin en çok turist çeken bölgelerinden olan Veneto’da kişi başına düşen milli gelir 30 bin 500 euro.
Bölge Valisi Luca Zaia, kültürel bakımdan otonomiyi arzu etseler de önceliklerinin ekonomi olduğuna dikkat çekerek, “Düşünün, bölge halkının yüzde 70’i yerel dili konuşuyor” diyor.
Bu arada, buradaki referandum, iş dünyasından bazı isimlerin tepkisine yol açmış durumda. Bölgenin önemli iş adamlarından Luciano Benetton, merkezi hükümete bağlılıktan yana.
İtalya’da bir ilk: Lombardiya’da elektronik oylama yapılacak
Lombardiya bölgesindeki oylama, ülkede bir ilke de sahne olacak; bölge halkı oyunu, tablet bilgisayarlardan kullanacak. Bölge yönetimi bunun için 24 bin tablet bilgisayar satın aldı.
Bölge halkı, belirlenen 8 bin oylama merkezine giderek, görevlilerin yönlendirmesiyle tabletlerden “evet” ya da “hayır” seçeneklerinden birini işaretleyecek.
Lombardiya Bölge Başkanı Roberto Maroni, elektronik oylama yapılsa dahi referanduma 50 milyon euro harcamasından ötürü eleştirilerin hedefi oldu.
Ferrari’nin bulunduğu bölge, referanduma gitmeden müzakereleri başlatıyor
Ferrari, Maserati, Lamborghini ve Barilla gibi dünyaca ünlü şirketlere ev sahipliği yapan, ülkenin en zengin bölgelerinden Emilia Romagna da kısmi özerk bir bölge.
Bu bölgenin de daha fazla otonomi talebi var, ancak referanduma bütçe ayırmak yerine, hükümetle doğrudan masaya oturmayı tercih etti.
Emilia Romagna Bölge Başkanı Stefano Bonaccini, bu hafta Başbakan Paolo Gentiloni ile birlikte imza koyduğu anlaşmayla, hükümetle müzakerelerin önünü açtı.
birgün
