NURCAN GÖKDEMİR / Birgün
AKP hükümetlerinin en önemli rant aktarma aracı olduğu bilinen karayolu yapımları ile ilgili tespitler Sayıştay raporlarında ortaya konuldu. Raporlarda, 2016’ya 9.5 milyar lira ödenek ile başlayan ancak yıl sonunda 18.3 milyar lira harcayan genel müdürlüğün, ödeneği olmayan işler için ihaleye çıkıldığı, yatırım programı, ödenek ve iş programı bağlantısı kurulmadığı, başlangıç ödeneğinin yüzde 57’sini oluşturan “yolların kalitesinin yükseltilmesi” için ayrılan 6 milyarlık ödeneğin harcama detayının açıklanmadığı tespitleri raporlarda yer aldı.
Sayıştay denetçilerinin Karayolları Genel Müdürlüğü 2016 denetim raporunda yer alan tespitler özetle şöyle:
İş müteahhite, müteahhitten taşerona
Bir kısım alt yüklenici sözleşmelerinde, tüm iş kalemlerinin, bir kısmında ise rakamsal olarak çok düşük birkaç iş kaleminin çıkarılarak neredeyse işin tamamının sözleşme konusu yapıldığı görülmektedir.
Plansız projeler
Yatırım programında yer almayan projeler için harcama yapılmıştır. Bütçe Kanununda yatırım programında yer almayan bir projeye harcama yapılamayacağına dair düzenleme olmasına rağmen Karayolları Bölge Müdürlüklerince yatırım programında yer almayan yapım işleri için toplam 391.8 milyon TL harcama yapılmıştır. Sene başı yatırım ödeneğinin 9.5 milyar TL olduğu göz önüne alındığında yatırım programında yer almayan projelere harcanan rakam sene başı ödeneğinin yaklaşık yüzde 4’ ünü oluşturmaktadır.
Milyarlık harcamanın detayı yok
Ödeneği toplu verilen “Asfalt Kaplama Yapılacak Yolların Fiziki Standardının Yükseltilmesi” ödeneğinin global detayı yoktur. 2016 sene sonu itibarıyla ‘Asfalt Kaplama Yapılacak Yolların Fiziki Standardının Yükseltilmesi’ projesine toplam 6 milyar TL ödenek tahsis edilmiş olup, bu tutar sene başı toplam ödenek tutarının yüzde 57’sine karşılık gelmektedir.
Ödenekler o kalemden bu kaleme
Yatırım Programı, Ödenek ve İş Programı bağlantısı kurulmamıştır. Yatırım programında yer alan projeler için öngörülen ödenekler yıl içerisinde birçok kez değiştirilmekte, sene başında ödenek tahsis edilen işlerin ödenekleri, yıl içinde iz ödenek haline getirilebilmekte veya “Asfalt Kaplama Yapılacak Yolların Fiziki Standardının Yükseltilmesi” projesine aktarılabilmektedir.
Ödeneksiz işlere ihale
Ödeneği bulunmayan işler için ihaleye çıkılmıştır. Yatırım programları, kalkınma planları ve orta vadeli programda öngörülen hedefler doğrultusunda hazırlanmakta ve yatırımcı kuruluşların yatırım projelerini ve bu projeler için öngörülen ödenek tahsislerini içermektedir. Karayolları Bölge Müdürlüklerince yatırım programında yer almayan işler için ihaleye çıkılmış ve bu işler için toplam 391.8 milyon TL harcama yapılmıştır.
Müteahhite “Yap kardeşim…”
Eski Maliye Bakanı Zekeriya Temizel, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün başlangıç ödeneklerinin bitiş ödenekleri arasında asla yakın bir ilişki bile olmadığını ödeneklerin en az yüzde 50-60 oranında aşıldığını söyledi. Temizel, “Siyasi otorite sürekli olarak bu tür işleri yapanlara ‘Yap kardeşim, sen merak etme, bunun ödeneceği gelecektir’ der, onlar da işlerini kaybetmemek için harıl harıl bunları yaparlar, haydi emanetler yükselir, ondan sonra buradan siz sınırsız şekilde borçlanma yetkisi veren kanunlar çıkarmaya başlarsınız, işin özeti bu” dedi.
