Soner Yalçın / Sözcü
ABD…
Dünyanın en karmaşık seçim sisteminden birine sahip.
Son 8 Kasım 2016 seçiminde…
Hillary Clinton 65.8 milyon oy aldı.
Donald Trump 62.9 milyon oy aldı.
Kazanan Trump oldu! Çünkü…
ABD seçmeni doğrudan “başkan” ve “başkan yardımcısını” değil; onları seçecek “seçici kurul üyelerini” belirliyor.
Bu seçimden iki ay sonra 6 Ocak 2017’de…
Seçilen 538 üye “başkan” ve “başkan yardımcısını” seçti. H. Clinton’ın 227 delege oyuna karşılık, 304 delegenin oyuyla D. Trump “başkanlığa” getirildi.
ABD tarihinde beşinci kez benzer durum yaşandı; seçmenden az, delegeden çok oy alan kişi “başkan” seçildi. Ve…
Her seferinde aynı tartışma oldu:
“Bu sistem Amerikan halkının siyasi iradesini yansıtmıyor!”
Sorunun bir diğer yanı daha var:
Amerikan seçmeni sandığa gitmiyor. Son seçimde katılım oranı yüzde 54.9 oldu. Yani Trump gerçekte sadece yüzde 21 oyla seçildi.
Sadece ABD değil…
Benzer seçim sistemi sorunları dünyada da var.
– İster “çoğunluk sistemi” deyin…
– İster “nispi temsil” deyin…
– İsterse “karma sistem” deyin…
(Ki; dar bölge-geniş bölge, mutlak çoğunluk-nispi çoğunluk, liste usulü-karma üyeli-aktarılabilir tek oy gibi seçim sistemi ayrıntılarına girmeyeyim.)
Sadece seçme sistemi değil…
Seçilecek aday profili de seçmeni sandıktan uzaklaştırıyor.
Örneğin…
KENDİNE DEMOKRAT
D. Trump kim?
– Zengin babanın şımarık-disiplinsiz oğlu…
– Okula şık otomobille giden çapkın…
– Vietnam Savaşı’ndan kaçmak için “ayağında topuk dikeni var” raporu alan sahte kahraman…
– Baba mesleğini sürdürüp inşaatçılık yaparak mimari estetiği katleden…
– Ağzına geleni söyleyen şöhret budalası…
– Televizyon dünyasının jüri üyesi…
Uzatmayayım…
Adı ister Trump ya da ister Berlusconi olsun!
Artık… Demokrasinin yeni figürleri hiçbir derinliği olmayan benzer popüler isimler.
Buna rağmen…
Siyasi tartışmalarda; ne tarihsel ne de tutarlılık anlamında gerçekliği olan basmakalıp bir retorik ısrarla tekrarlanıyor:
Demokrasi, en mükemmel- en kusursuz yönetim biçimi!
Sahiden öyle mi? Değil…
Demokrasinin her toplum için ideal yönetim biçimi olduğu içi boş abartıdan ibaret; pratik bir hakikati yok.
İşte… “Demokrasinin beşiği” ABD’nin hali ortada!
Demokrasiyi araç olarak kullanan “kendine demokrat” teokratik liderlerin durumu ortada!
Demokrasi, Platon’dan– Popper’e tartışılır durur…
Sizi teorik tartışmalarla sıkmak istemiyorum. Farklı demokrasi sistemlerinin olduğunu bir örnek üzerinden anlatmak istiyorum:
Şi Cinping, nasıl Çin devlet başkanı seçildi?
Trump’ın iktidara uzanan kolay yolu varsa…
Şi Cinping’in de iktidara uzanan zorlu yolu var…
BÖYLESİ DE VAR
Şi Cinping…
– 1969’da Çin Komünist Partisi tarafından ilk görevini 16 yaşında aldı:
Yoksul bir köyde “eğitimli genç” sıfatıyla yedi yıl çalıştı. Pire ısırıklarına dayandı, tarla sürdü, kömür yüklü el arabası çekti, baraj yapımında çalıştı. Köye ek gelir amacıyla demirci kooperatifi kurdu. Köyün elektrik ihtiyacı için metan gazı havuzları kurdu.
– 1975’de Tsinghua Üniversitesi’ne gitti; kimya okudu.
– Zhengding ilçesinde görev aldı. Bu yoksul ilçeyi dizi çekimlerine plato yaptı. 170 sinema ve dizi film çekilmesini sağladı. Ayrıca, tıbbi kozmetik ürün yetiştirme projesiyle de ilçeye maddi kazanç sağladı.
-1988’de Ningde‘de görevlendirildi. Kalifiye elemanları bölgeye getirmek için üniversitelere mektuplar yazdı. 683 vasıflı insanın bölgeye gelmesini sağladı.
Tehlikeli yollar nedeniyle ulaşılamayan köylere gitti; köylünün hasır evlerinin yenilenmesinde çalıştı. Asırlardır kayıkta yatıp kalkan balıkçılara karada ev yaptı.
– Yeni görev yeri Fuzhou’da “Üç-Sekiz- Yirmi Yıllık Gelişme Stratejisi” hazırladı. 12 kamu işletmesine yabancı sermaye sağladı. “Özel işlere özel prosedür ve acil işlere derhal çözüm” uygulamasını başlattı.
– Fujian eyaletinde “güvenli gıda”, “dijital ağ” ve “kolektif orman mülkiyeti” projelerini başlattı. Yolsuzluğu önlemek için “şeffaflık sistemi” kurdu.
– 2002’de Çin’in en gelişmiş eyaletlerinden Zhejiang’a atandı. “Sekiz Alanda Sekiz Büyük Uygulama”yı harekete geçirdi. Ekili alanı az olan bölgeyi teşvik kararlarıyla deniz ticaretine yönlendirdi. Ningbo-Zhoushan limanı giriş çıkışıyla dünyanın üçüncü limanı oldu.
– 2007’de Shanghai‘daki görevinde Yantze Nehri Deltası projesiyle takdir topladı.
Tüm bu görevleri döneminde 60 ülkeyi ziyaret etti; yabancı konuklar ağırladı.
Hep okudu. Teoride ve pratikte kendini geliştirdi.
Dürüsttü. Görev yaptığı yerlerde akrabalarının ticaret yapmasını yasakladı.
– 2008’de tüm görevleri başarıyla yerine getiren Şi Cinping, Çin Devlet Başkanı Yardımcılığı’na getirildi.
Tarih: 14 Mart 2013.
Şi Cinping, Ulusal Halk Kongresi tarafından Çin Devlet Başkanlığı’na seçildi.
Peki…
Hangi seçim sistemi doğru:
