İran’da ekonomik taleplerle başlayan ve hükümet karşıtı protestolara dönüşen gösteriler üçüncü gününde ülke geneline yayıldı.
Bölge muhabirleri bunun 2009’dan bu yana en büyük protesto dalgası olduğunu söyledi. İran’da muhaliflerin ardından dün de rejim taraftarları ve mollalar sokağa çıktı. Rejim karşıtlarının yaptığı eylemler pek çok şehire yayıldı ve sert çatışmalar yaşandı.
Kuzeyde Tebriz, Raşt, kuzeydoğuda Meşhed, batıda Kirmanşah, İsfahan ile Hamadan’da halk sokaklara döküldü. İranlı bir yetkili yaptığı açıklamada, Meşhed kentinde 52 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Başkent Tahran’da da gözaltına alınanlar oldu.
Meşhed Devrim Konseyi’nin başında bulunan Hüseyin Haydari, gözaltıların nedeninin “sert sloganlar atılması” olduğunu söyledi. İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangir, ülkedeki bazı olayların ekonomik sorunlardan kaynaklandığını ancak anlaşıldığı kadarıyla arkasında başka şeylerin de olduğunu söyledi.
Ülkenin çeşitli şehirlerinde düzenlenen gösterileri tetikleyen sebepler yükselen enflasyon, işsizlik ve yolsuzluk. Talepler hükümet politikalarına yönelik öfkeye dönüştü. Gösterilerde Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve hükümet aleyhine sloganlar atıldı. Hükümetin Suriye ve Irak’taki gelişmeler dahil, izlediği dış politika da eleştirildi. Meşhed’de dış politikaya yönelik öfke “Hayatım Gazze için değil, Lübnan için değil, İran içindir” sloganlarıyla dile getirildi.
Göstericiler yabancı ülkelerle ilişkileri protesto ediyor ama bunu tetikleyen ülke içindeki memnuniyetsizlik oldu. Zira giderek kötüye giden ekonomi, İran halkını vurdu. BBC Farsça’nın yaptığı bir araştırma, son 10 yılda İranlıların ortalama yüzde 15 yoksullaştığını ortaya koydu. Birçokları kamu bütçesinin, Suriye, Yemen ve Irak’taki çatışmalar yerine kendi hayat şartlarının iyileştirilmesi için kullanılması gerektiğini düşünüyor. Ülkede işsizlik bu yıl yüzde 12,4’e çıktı.
BEYAZ SARAY GÖSTERİCİLERE ARKA ÇIKTI
ABD yönetimi, İran’da sokağa dökülen muhalefete destek verdi. Başkan Donald Trump, İran’daki protestolara ilişkin, “İran yönetimi, kendini ifade hakkı da dahil kendi halkının haklarına saygı göstermelidir” dedi. Trump açıklamasında, “Rejimin yolsuzluklarından ve ülkenin varlığını yurt dışında terörizme harcamasından bıkmış olan İran vatandaşlarının barışçıl protestolarıyla ilgili bilgiler geliyor. İran yönetimi, kendini ifade hakkı da dahil kendi halkının haklarına saygı göstermelidir. Dünya bu süreci izliyor” diye konuştu. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert ise İran’daki yönetim karşıtı gösterileri yakından takip ettiklerini açıklayarak, olaylar sırasındaki tutuklamaları kınadıklarını bildirdi. Nauert, “ABD barışçıl göstericilerin tutuklanmasını sert bir şekilde kınıyor. Bütün ülkelere İran halkını ve onların temel haklarını alma çabalarını desteklemeleri çağrısında bulunuyoruz” dedi.
ABD VE İSRAİL’İN PLANI
ABD’li ve İsrailli üst düzey güvenlik yetkilileri, Washington’daki görüşmeler sonucunda, İran’ın Orta Doğu’daki faaliyetlerini engelleme planı üzerinde anlaşmaya vardı. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi temsilcisi tarafından gayrı resmi olarak tanımlanan anlaşma, Başkan Donald Trump’ın İran’a yeni politika yaklaşımını ortaya koyan ve İran’ın nükleer anlaşmasını tekrar onaylamayacağını açıkladığı konuşmasının ardından geldi. ABD ve İsrail arasında yapılan görüşmede bölgedeki hedefler konusunda anlaşmaya varıldığı ve çeşitli çalışma grupları oluşturulduğu belirtildi. Hedefler arasında, İran’ın nükleer silahlara sahip olmasını önlemek amacıyla gizli ve diplomatik adımlar atılması da var.
yeniçağ
