Nevra Ölçer / Anadolu ve Rumeli Medya
Enver Paşa..
Tarihimizde büyük iz bırakanlardan…
Seveni var, sevmeyeni var..
Ama sevmeye, ya da sevmemeye karar vermek ancak tam bilgi sahibi olunduğunda bir anlam taşıyor..
Enver Paşa kimdir?
1881 yılında İstanbul’da doğdu. Babasının tayin olması nedeni ile gittiği Manastır’da askeri ortaokul ve liseyi bitirdikten sonra İstanbul’a gelerek Harp Okulu’na girdi. 1903 yılında Harp Akademisi’nden kurmay yüzbaşı olarak mezun oldu. Sonra Selanik’de bulunan 3. Ordu’ya atandı.
Bu yazıda Enver Paşa’nın bütün hayatını ele almak amacı yok.
Manastır’da bulunduğu zaman dağlarda çok başarılı bir şekilde eşkiya avladı ve bu durum onun tanınmasına vesile oldu. İttihat ve Terakki’de ön planda bulunmak, 1908 Meşrutiyet bildirisini okumak gibi konular onu bir kahraman olarak ön plana çıkarttı. Padişah V.Mehmet Reşad’ın yeğeni Naciye Sultan ile evlenerek saraya damat oldu. Bütün bunların sonucu olarak askeri kariyer basamaklarını fazla hızlı çıktı. Başkumandan vekili olduğunda ciddi bir savaş tecrübesi bulunmuyordu.
Balkan Savaşı’ndaki feci hezimetten sonra orduyu düzenleme hareketine girişti.
1800 lerin sonuna doğru Osmanlı Devletinde açılan askeri okulların başına Süleyman Paşa geçmişti. O bu okulları olabileceği en ileri seviyeye getirdi ve 1900 lü yıllardan itibaren bu okullardan mezun olanlar Kurtuluş Savaşı’mızı yapan kadrolar oldular.
Bu okullar mezunlarını vermeye başlayıp, bu kişiler de orduya katıldıktan sonra, orduda iki başlı bir durum ortaya çıktı: alaylılar ve okullular. Komuta kademesinin bir bölümü ordu içinde yavaş yavaş yükselen ve okullu olmayanlardı. Diğer komuta kademesi ise okullulardan, yani Harp Okulu mezunlarından, oluşuyordu.
Balkan yenilgisi sonrası Enver Paşa ordu içinde büyük bir düzenlemeye girişerek alaylıları emekli etti. Komuta kademesi okullulardan oluştu. Ve bu komutanlar, yukarıda da belirtildiği üzere Kurtuluş Savaşı’mızı yönettiler.
Enver Paşa söz konusu olduğu zaman, bu konu onun en saygı ile anıldığı bir noktayı oluşturdu.
Olumsuz konulara gelince, savaşta ordu komuta deneyimi olmadan ordu yönetmeye niyetlenince ortaya Sarıkamış faciası çıktı.
Enver Paşa’nın vatan, millet sevgisinden hiç kimsenin en ufak bir şüphesi yok. Ancak kariyer basamaklarını olgunlaşmadan atlayarak çıkması, kendini getirdiği pozisyonu layıkıyla dolduramaması sonucunu beraberinde getirdi. Bütün bu durumlar da onun tam zıddı bir yapıda olan Mustafa Kemal ile çeşitli konularda uyuşmazlık yaşamalarına neden oldu.
Tarihimizde Balkan faciasını da beraberinde getiren okullu, alaylı subay konusunu bir daha yaşamamak konusunda askeri sistem kendi iç dinamiklerini oluşturmuştur diye düşünüyorum.
Yakın tarihimiz askeri okulların önemini bize önemle hatırlatmaktadır. Bir ülkenin tarihini hatırlamayıp aynı hataları yapma lüksü olmamalıdır.
