Doğu Eroğlu
Avrupa Konseyinin anayasal danışma organı olan Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu veya daha bilinen adıyla Venedik Komisyonu, Türk Ceza Kanununun (TCK) 216, 299, 301 ve 314’üncü maddelerini incelediği 15 Mart tarihli raporda gazetemiz BirGün’ün “Hırsız Katil Erdoğan” manşeti kelime kelime incelendi. Komisyon, 17-25 Aralık süreci ve Gezi Parkı eylemlerinde yaşamını yitiren göstericilere atıfla yurttaşların attığı slogan ve aynı zamanda BirGün’ün manşetinin, kamusal yarar içeren tartışmalara gönderme yaptığını belirterek hakaret vasfı taşımadığını ifade etti. TCK’nın 216, 299, 301 ve 314’üncü maddelerini mercek altına alan raporun neredeyse yarısı, cumhurbaşkanına hakaret suçunu tanımlayan TCK Madde 299’un Türkiye’deki uygulamalarına ayrılmış durumda.
Raporda BirGün de var
Raporda Türkiye’deki onlarca cumhurbaşkanına hakaret vakası sayıldıktan sonra basın hakkında yürütülen soruşturmalara yer veriliyor. Raporda BirGün Gazetesinin “Hırsız Katil Erdoğan” manşeti de anılıyor. 10 Aralık 2015’te bu manşet yüzünden BirGün Gazetesi yetkilileri Barış İnce, Berkant Gültekin ve Can Uğur’un 11 ay 20 gün hapis cezası aldığı aktarılıyor ve şu yoruma yer veriliyor: “Öyle gözüküyor ki bu manşet, aynı ifadeleri bir gösteri sırasında slogan olarak attıkları için yurttaşların cumhurbaşkanına hakaret iddiasıyla soruşturulmasını eleştirmek için yayımlanmıştır.”
Komisyon’dan ‘Hırsız Katil’ açıklaması
Komisyon, kamusal yarar amacı taşıyan tartışmalardaki saldırgan, rahatsızlık yaratıcı veya şok edici sözler ifade özgürlüğü tarafından güvence altına alındığının altını çizdi, cumhurbaşkanına hakaret iddialarına temel olan ifadeleriyse masaya yatırdı. Komisyon, BirGün Gazetesinin de ceza almasına yol açan “Hırsız Katil Erdoğan” ifadesine şöyle açıklık getirdi: “Bağlamından koparıldığında küçük düşürücü gözüken ‘Hırsız’ (17-25 Aralık sürecine atıfla), ‘Katil’ (Gezi Parkı eylemleri sırasında yaşamını yitiren göstericilere atıfla) veya ‘Diktatör’ gibi sözler, ilgili kamusal tartışmanın bağlamında ele alınmalıdır.” Komisyona göre sayıları binleri geçen soruşturma ve davalar ile orantısız cezalar yoluyla yapılan ifade özgürlüğü ihlallerinin tek çözümü, 299’uncu maddenin tamamen kaldırılması.
Almanya Erdoğan şiirini yargılayacak mı?
Raporda yapılan bir değerlendirmeyse, ZDF kanalında Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkında yazdığı bir şiiri okuyan televizyoncu Jan Böhmermann hakkında soruşturma açılmasına ilişkin Türkiye’nin talebine de, olaydan haftalar önce ışık tuttu. Raporda, tarihsel olarak Avrupa’da bulunan cumhurbaşkanına hakareti suç sayan düzenlemelerin kaldırıldığını, Almanya’daki ceza kanununa göre suç olsa da 2000 yılında Federal Anayasa Mahkemesinin sert siyasi eleştirilerin, ne kadar insafsızca olursa olsun, suç sayılamayacağını ifade ettiği hatırlatılıyor. Erdoğan hakkındaki şiirin resmen soruşturulması halinde Venedik Komisyonu ile Avrupa Komisyonunun Almanya hakkında nasıl bir değerlendirme yapacağı merak konusu.
birgun
