Nevra Ölçer
23 Nisan, neşe doluyor insan…
Böyle bir şarkı vardı zamanında okullarda söylenen. Çocuk bayramına da böyle bir şarkı yakışırdı zaten.
23 nisanda ülkemize dünyanın her yerinden çocuklar geliyor, yerel danslarını sergiliyorlar. Ortalıkta bir dostluk, kardeşlik, çocuklara verilen değerin gözüktüğü bir kutlama var. Bu kadar güzelliklerle bezenince bir gün, bayramımızı ihraç da ettik. Artık her yıl ABD ve Kanada’da 23 Nisan çocukların günü olarak kutlanacak. Mustafa Kemal Atatürk’ün ne kadar ileri görüşlü ve çocuklara değer veren bir lider olduğu dünyaca da onaylanmış oldu bir kere daha.
Buraya kadar tamam. Ancak, çocuk kelimesi ön planda olunca bayramın asıl anlamı arka planda kalıyor.
23 nisan 1920, Büyük Millet Meclisi’nin kurulduğu gün.
Bu tarihten bir yıl geriye gidersek
16 Nisan 1919 İzmir’in Yunanlılar tarafından işgali,
16 Mayıs 1919 Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçmek üzere İstanbul’dan ayrılışı ve 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basışı,
21-22 Haziran 1919 Amasya Genelgesi,
23 Temmuz -7 Ağustos 1919 Erzurum Kongresi,
4-11 Eylül 1919 Sivas Kongresi.
Bu tarihten 7 ay sonra, Yunanlıların İzmir’e çıkışından ise bir yıl sonra, Türkiye büyük Millet Meclisi’nin kurulması. Diğer bir adı da Kurucu Meclis.
Kurucu Meclis. Peki, neyi kurdu bu Meclis? Cumhuriyet’i kurdu. Cumhuriyetin kuruluş tarihi 23 nisan 1920’dir. İlan edilmesi ise, bu meclis ülkeyi kurtarmak için harekete geçip, Kurtuluş Savaşı’nı kazanmasından sonra olmuştur. Bu da 3.5 yıl süreyle savaş ve diplomasi alanlarında bir mücadele neticesinde 29 ekim 1923’de gerçekleşmiştir.
Üstteki resim 1926 yılında Darphane’de basılan altın liranın tarafımdan grafik haline getirilmiş şeklidir. 24 ocak 1924 tarihinde Cumhuriyet parası üzerine geçirilen kanundan sonra ilk para 5 ekim 1925 tarihinde basılmıştır. İlk baskı sadece 226 adetti. Sonra 1926, 1927, 1928, 1929 tarihlerinde de liralar aynı içerikle basılmıştır. (bkz. Yapı Kredi Altın Para Koleksiyonu, Yapı Kredi Yayınları – 2132).
Burada ilginç olan bu liranın üzerindeki yazıdır. Eski yazıyla “Ankara, 23 Nisan 1336” yazmaktadır. Bu da miladi takvimde “23 Nisan 1920” tarihidir.
Eğer yeni kurulan bir cumhuriyetin parasının üzerinde “29 ekim 1923” değil de, “23 nisan 1920” yazıyorsa, bu, Kurucu Meclis’in ve de hükümetin, Cumhuriyet’in kuruluş tarihi olarak Meclis’in kuruluş tarihini gördüğünü gösterir.
Yani, bugün kutlamakta olduğumuz olay, Cumhuriyetimizin kuruluşunun 96. Yılıdır.
Olay bu kadar önemli olunca, Meclis’te resmi kutlama yapılmaması birilerinin ayıbıdır. Bu duruma rağmen kutlama yapmak için harekete geçmiş olan Chp için de büyük bir artıdır.
“23 Nisan kutlanmayacak, Kut-ül Ammare kutlanacak” lafına gelince…
Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşı’nda 16 cephede savaşmıştır. Sadece 2 cephede savaşı kazanmıştır, bunlar da Çanakkale ve Kut-ül Ammare’dir.
Bu iki savaşı sonuçları açısından değerlendirirsek Kut-ül Ammare zaferinden 1 yıl sonra buradaki birlikler İran’a kaydırılmış ve İngilizler tekrar buraları ele geçirmişlerdir.
Çanakkale Savaşı ise Türklerin Anadolu’da varlığı için bir ölüm kalım savaşına dönüşmüş ve Kurtuluş Savaşı’nın ilk ayağını teşkil etmiştir. (Bu konuda detaylı bilgi Çanakkale Kara Savaşlarının başlama tarihinin 24-25 nisan olması nedeni ile yarınki yazıda yer alacaktır).
Sonuç:
Kut-ül Ammare’yi kutlamamız güzel.
Burada yapılacak kutlamaların çok daha yoğunuda Çanakkale (9 Ocak) ve 29 Ekim’de olacak beklentisindeyiz o zaman.
Tarihi unutturulmuş bir ülke olarak hatırlamaya başlamanın vakti geldi de geçiyor diyoruz.
23 Nisan kutlu olsun!
Anadolu ve Rumeli Medya
